خودرو‌ها معمولا صداهای عجیب‌وغریب زیادی دارند. اگر صدایی شبیه به در زدن یا تق‌تق کردن از خودرو شنیدید، احتمالا خودرو مشکل ناک زدن پیدا کرده است؛ مشکلی که در صورت حل نشدن می‌تواند به موتور خودرو آسیب برساند. بنابراین قبل از اینکه موتور آسیب جدی ببیند، مشکل ناک زدن خودرو را برطرف کنید. در ادامه عواملی را که باعث ناک زدن خودرو می‌شوند، بررسی می‌کنیم و نحوه رفع آن را یاد خواهیم گرفت. همراهمان باشید.
ناک زدن خودرو یا ضربه موتور چیست؟
ناک زمانی اتفاق می‌افتد که سوخت در سیلندرهای موتور خودرو به‌طور غیریکنواخت می‌سوزد. هنگامی که سیلندرها تعادل مناسبی از هوا و سوخت داشته باشند، سوخت به‌جای اینکه یکباره بسوزد، به‌صورت مرحله به مرحله می‌سوزد. پس از سوختن هر مرحله، شوک کوچکی ایجاد می‌کند و سوخت مرحله بعدی را مشتعل می‌کند و چرخه را ادامه می‌دهد. بنابراین تق‌تق موتور یا ناک زدن موتور زمانی اتفاق می‌افتد که سوخت به‌طور ناهموار می‌سوزد و این سوختن‌ها در زمان نامناسبی خاموش می‌شوند. نتیجه چه می‌شود؟ صدای آزاردهنده‌ای به گوش می‌رسد و احتمالا دیواره سیلندر و پیستون موتور شما آسیب خواهد دید.
چه چیزی می‌تواند باعث ناک زدن خودرو شود؟
در زیر عواملی را که می‌تواند باعث ایجاد صدای تق‌تق در خودرو شود، بررسی می‌کنیم.
۱. خرابی شمع‌ها
شمع‌های موتور با ایجاد جرقه، مخلوط سوخت و هوای داخل سیلندر را مشتعل می‌کنند. به عبارت دیگر، شمع‌ها برای راه‌اندازی موتور ضروری هستند! مانند سایر قطعات خودرو، شمع‌ها کهنه می‌شوند و به مرور زمان خراب می‌شوند. اکثر خودروسازان توصیه می‌کنند که شمع‌ها را هر ۵۰ هزار کیلومتر عوض کنید. اما طول عمر شمع به شرایط و نوع شمع بستگی دارد.
درواقع، تعویض نشدن شمع‌های معیوب می‌تواند منجر به کاهش قدرت موتور شود. خوشبختانه، تعویض شمع یک راه حل کاملا مقرون‌به‌صرفه است.
در اکثر خودروهای مدرن، زمان‌بندی موتور توسط کامپیوتر کنترل می‌شود. یعنی در زمان مشخصی از حرکت موتور، شمع‌ها جرقه می‌زنند. اما، اگر به هر دلیلی جرقه دقیقاً در زمانی که باید شلیک نشود، می‌تواند باعث انفجارهای متعدد در سیلندر و در نتیجه ناک زدن خودرو شود.
۲. سوخت با اکتان پایین
بنزین با درجه‌بندی اکتان متفاوتی عرضه می‌شود. هرچه میزان اکتان سوخت بالاتر باشد، قبل از اشتعال، تراکم بیشتری را تحمل می‌کند. اگر موتور خودروی شما برای سوخت با اکتان بالا طراحی شده باشد، استفاده از نوع معمولی آن می‌تواند به تولید صدای بیش‌ازحد در موتور منجر شود.
البته توجه داشته باشید که سوخت با اکتان بالا نسبت به سوخت معمولی گران‌تر است. اما استفاده طولانی‌مدت از سوخت نامناسب می‌تواند به موتور شما آسیب برساند که هزینه زیادی را برای تعمیر روی دست شما خواهد گذاشت.
بهتر است که دفترچه راهنمای خودرو را بررسی کنید. ببینید نوع سوخت پیشنهادی چیست و آیا از آن استفاده می‌کنید؟ در صورت نیاز، سطح اکتان خودرو را در نوبت بعدی بنزین افزایش دهید یا از یک تقویت‌کننده اکتان برای افزایش عملکرد موتور استفاده کنید. اگر با این کار مشکل ناک زدن خودرو برطرف نشد، ممکن است مشکل از جای دیگری باشد.
۳. انباشته شدن کربن
سوخت باید حاوی مواد کربن‌زدا باشد تا از مسدود شدن سیلندرهای خودرو توسط رسوبات کربن جلوگیری کند. این مواد کربنی باعث ایجاد فضای کمتری برای سوخت و هوا خواهد شد که منجر به افزایش فشرده‌سازی می‌شود. بنابراین تغییرات در فشرده‌سازی سوخت می‌تواند منجر به صداهای تق‌تق شود. به عبارت دیگر، در این سناریو، انباشته شدن کربن باعث ایجاد یک ضربه دوگانه می‌شود که نه‌تنها حجم سیلندر را کمتر می‌کند، بلکه جرقه لازم برای مشتعل کردن مستقیم سوخت را نیز ایجاد می‌کند.
اما در عین حال تجمع بیش از حد کربن می‌تواند منجر به مشکلاتی در فرایند احتراق شود و به سیلندرهای موتور خودرو آسیب برساند. حال برای رفع این مشکل باید سیلندرها توسط یک متخصص تمیز شوند.
۴. مخلوط هوای بدون چربی و سوخت
مشکلات مربوط به سنسور اکسیژن، انژکتورهای سوخت، پمپ بنزین یا سنسور جریان هوای جرمی می‌تواند یک مخلوط هوا و سوخت بدون چربی در موتور ایجاد کند. مخلوط هوا و سوخت بدون چربی، مخلوطی است که سوخت کافی و هوای زیادی ندارد. بدون سوخت کافی در هر سیلندر، مخلوط به‌اندازه کافی سریع نمی‌سوزد و امکان انفجارهای متعدد را فراهم می‌کند که باعث ناک زدن خودرو می‌شود.
۵. خرابی سنسور ناک
خوشبختانه، کوبش موتور یک مشکل متداول در خودروهای مدرن نیست، زیرا نسبت هوا به سوخت، انژکتورهای سوخت و زمان‌بندی همگی توسط کامپیوتر کنترل می‌شوند. حتی یک سنسور ناک دارد که برای تشخیص ناک موتور طراحی شده است که به واحد کنترل موتور اطلاع می‌دهد. بنابراین می‌تواند به‌طور خودکار مشکل را اصلاح کند.
در مجموع سنسور ضربه نامناسب می‌تواند به موتور اجازه ناک زدن را بدهد. اگر با یک ماشین مدرن با کوبش موتور در حال رانندگی هستید، بررسی سنسور ضربه بخش مهمی از فرایند تشخیص مشکل است.
۶. خرابی کِشنده و قرقره تسمه
یکی دیگر از دلایل ناک زدن خودرو اصلاً از خود موتور نشئت نمی‌گیرد بلکه ممکن است از قطعاتی باشد که در کنار موتور کار می‌کنند. وقتی موتور کار می‌کند، تسمه‌ای را می‌چرخاند که به قرقره‌های مختلف در سرتاسر محفظه موتور متصل هستند. این تسمه باید کشش مناسبی داشته باشد تا نرم و بی‌صدا بچرخد. اگر تسمه کشیده شود، کشنده به‌درستی کار نمی‌کند، یا اگر یکی از قرقره‌ها خم شده باشد می‌تواند باعث شنیدن صدای تق‌تق شود که ممکن است با ناک زدن موتور اشتباه گرفته شود.
۷. بلبرینگ فرسوده
نوع دیگری از کوبش موتور، ضربه میله‌ای است. همان‌طور که پیستون‌ها در موتور بالا و پایین می‌روند، میل‌لنگ را می‌چرخانند که در نهایت نیرو را به چرخ‌ها می‌فرستد. بلبرینگ‌های میله‌ای، حرکت روان پیستون را تسهیل می‌کنند، اما ممکن است به مرور زمان فرسوده شوند یا از جای خود تکان بخورند. با فرسودگی یاتاقان‌ها، پیستون‌های متصل به میل‌لنگ شروع به تکان خوردن می‌کنند و صدای تق‌تق ایجاد می‌کنند. برای رفع این مشکل، ممکن است به یاتاقان‌های جدید یا کارهای دیگری که روی پیستون‌ها یا میل‌لنگ انجام شده نیاز داشته باشید.
۸. سرسیلندر روغن‌کاری نشده
تمام سیلندرهای موتور به روغن‌کاری نیاز دارند. هنگامی که یک سیلندر بدون روغن کار می‌کند، صدای تق‌تق تولید می‌کند.
یک سیلندر معمولاً وقتی نشتی روغن موتور داشته باشد، روغن خود را از دست می‌دهد. استفاده از روغن‌های کم‌کیفیت با نقطه اشتعال پایین نیز می‌تواند باعث روانکاری ضعیف در موتور شود. به این ترتیب، بسیاری از خودروسازان استفاده از روغن موتور سنتتیک را برای روانکاری سرسیلندر توصیه می‌کنند.
سرسیلندر روغن‌کاری نشده همچنین می‌تواند به رینگ پیستون و دیواره سیلندر آسیب برساند. بنابراین روغن‌کاری سرسیلندر برای جلوگیری از ضربه خوردن پیستون ضروری است.
نحوه رفع ناک کردن خودرو
- اولین قدم برای رفع ناک زدن موتور، استفاده از بنزین با درجه اکتان بالاتر است. سوخت‌های با اکتان بالاتر می‌توانند فشار بیشتری را قبل از احتراق تحمل کنند.
- از مواد افزودنی تمیزکننده کربن استفاده کنید. چراکه می‌تواند از تجمع بیشتر کربن در قسمت‌های مختلف موتور وسیله نقلیه که بر زمان‌بندی جرقه شمع تأثیر می‌گذارد، جلوگیری کند. یک بطری افزودنی پاک‌کننده کربن می‌تواند به تمیز کردن سیستم کمک کند و باعث حل مشکل شماره ۱ و ۳ می‌شود.
- موتور را تنظیم کنید. این کار شامل تنظیم شمع‌ها و سیم‌های جدید است.
- روغن خودرو خود را به‌طور مرتب تعویض کنید و سطح روغن را کنترل کنید. روغن فرسوده و سطح پایین روغن می‌تواند باعث روغن‌کاری ضعیف قطعات مرتبط با زمان‌بندی موتور شود.
